خشک کن دوار یا خشک کن روتاری یکی از پر کاربرد ترین خشک کن ها میباشند که از آنها برای خشک کردن مواد شیمیایی، معدنی، غذایی و خوراکی مختلفی استفاده میشود. این خشک کن ها بر پایه ی کوره های دوار طراحی شده توسط رنسام انگلیسی در سال 1885 ساخته شده و ارتقا یافته اند. این خشک کن ها از لوله های فلزی با قطر 60 تا 300 سانتیمتر و طول 6 الی 24 متر که بر روی غلطک ها قرار گرفته و با شیب ملایم حول حور افقی دوران مینماید تشکیل شده اند.
ضایعات کشاورزی و گیاهی مانند تفاله چغندر، تفاله نیشکر، تفاله گوجه فرنگی و پوست مرکبات از جمله مواد گیاهی و کشاورزی میباشند که توسط خشک کن های دوار جهت تولید خوراک دام مورد استفاده قرار میگیرند. در صنایع شیمیایی برای خشک کردن سولفات آهن، کربنات منگنز، کربنات روی، سولفات روی و … از خشک کن دوار استفاده میشود همچنین در تولید آسفالت از خشک کن دوار جهت خشک و داغ کردن شن موجود در آسفالت استفاده میشود.
در مرغداری و دامداری ها، از خشک کن دوار جهت خشک کردن فضولات و کود مرغی استفاده میشود. بدین ترتیب از انباشت این ضایعات در محیط باز و تکثیر حشرات جلوگیری به عمل آمده و امکان تولید کود مرغی خشک و گرانوله و ایجاد ارزش افزوده فراهم میگردد.
خشک شدن مواد در خشک کن های دوار از طریق مجاورت مواد مرطوب با هوای گرم و خشک تولید شده توسط مشعل یا هیتر گازی یا گازوئیل سوز انجام میگیرد. مواد از قسمت بالایی داخل خشک کن پس از ورود مواد مرطوب به خشک کن دوار، مواد در معرض هوای گرم تولید شده توسط مشعل قرار میگیرند و با چرخش لوله ی خشک کن و کمک نیروی جاذبه و پره های فلزی زاویه دار به سمت پایین خشک کن حرکت مینمایند و با طی مسیر در لوله ی خشک کن و از دست دادن تدریجی رطوبت خشک شده و در نهایت از دستگاه خارج میشوند. تعبیه ی قاشقک ها باعث زیر و رو کردن بهتر مواد و هم زدگی بهتر و برخورد بیشتر هوای گرم با مواد شده و به خشک شدن سریع تر و بهتر مواد کمک مینمایند.
در خشک کن های با جداره ی آهنی امکان افزایش دمای مواد تا 250 درجه وجود دارد و برای اعمال دماهای بالاتر نیاز به استفاذه از خشک کن استیل نسوز و یا نسوز کاری دیواره های خشک کن خواهد بود.
در صورتی که نیاز به اعمال حرارت دهی غیر مستقیم به مواد وجود داشته باشد، میبایست حرارت به بدنه ی خارجی لوله ی خشک کن داده شده و پس از داغ شدن جداره ی خشک کن، مواد داخل لوله ی خشک کن خشک شوند.
هوای گرم ورودی به خشک کن دوار ممکن است به صورت هم جهت و یا خلاف جهت ورود مواد به درون خشک کن وارد شود